19 lutego 2020 r. na lutowym spotkaniu Krakowskiej Loży Historii Współczesnej, niespełna dwa tygodnie przed Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych, dyskutowaliśmy na krakowskim „Przystanku Historia” IPN o Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość.
Rozmowa obracała się wokół dwóch książek wydanych przez Instytut: „Obszar Zachodni Zrzeszenia WiN 1945” (red. Kazimierz Krajewski, Warszawa 2019) i „Obszar Centralny Zrzeszenia WiN 1945-1947” (red. Tomasz Łabuszewski, Warszawa 2018), a gościliśmy dwóch historyków i ekspertów: dr. Wojciecha Frazika z Oddziału IPN w Krakowie i dr. Ryszarda Śmietankę-Kruszelnickiego z Delegatury IPN w Kielcach.
Okazało się, że dwie godziny to zdecydowanie zbyt mało czasu, by poruszyć najważniejsze wątki związane z WiN-em. Wydaje się jednak, że ten niekompletny i nieukończony projekt społeczno-polityczny był jakimś sposobem na zastąpienie wojennej konspiracji zbrojnej zorganizowaną działalnością o charakterze cywilnym, obywatelskim. Wyrazem sprzeciwu Polaków wobec narzucanych siłą sowieckich porządków, próbą podtrzymania etosu i dorobku Armii Krajowej w nowych, trudnych czasach. Choć była to jednak „konspiracja nie bez WiN”.
Dokumentacja wideo Józef Wieczorek