Nawigacja

Aktualności

80. rocznica wybuchu II wojny światowej. Uroczystości w Krakowie i Małopolsce

1 września 2019 r. zastępca prezesa IPN dr Mateusz Szpytma i dyrektor oddziału Instytutu w Krakowie dr hab. Filip Musiał wzięli udział w uroczystościach w Krakowie i Morawicy. Przedstawiciele IPN byli także w wielu innych miejscach.

 Kraków, 1 września 2019 r. 

Po mszy świętej odprawionej pod przewodnictwem metropolity krakowskiego abp. Marka Jędraszewskiego w katedrze wawelskiej, główne krakowskie uroczystości odbyły się na cmentarzu Rakowickim, przy pomniku Żołnierzy Września i Armii „Kraków”. Odczytano Apel Pamięci, kompania honorowa oddała salwę honorową, złożono wieńce i zapalono znicze.

– Musimy pamiętać o tej wielkiej daninie krwi. Możemy to robić na różne sposoby. Jednym z nich jest pamięć o grobach tych, którzy w roku 1939 i w następnych latach walczyli o naszą ojczyznę. (...) Na tym cmentarzu widzą państwo odnowione nagrobki poległych m.in w 1939 roku. To efekt współpracy Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego i Oddziału IPN w Krakowie – powiedział m.in. w swoim wystąpieniu wiceprezes IPN. Dr Szpytma cytował też Arthura Greenwooda, brytyjskiego polityka, który podczas II wojny światowej był w gabinecie wojennym Winstona Churchilla: „Polska sama stała u wrót cywilizacji, broniąc nas i wszystkich narodów. Wszystkiego, co jest nam drogie. Stała z bezprzykładną dzielnością, z epickim heroizmem”.  

Podczas uroczystości głos zabrał także wojewoda małopolski Piotr Ćwik, a razem z szefem Wojewódzkiego Sztabu Wojskowego płk. Marcinem Żalem wręczył awanse na wyższe stopnie wojskowe kombatantom: Ryszardowi Brodowskiemu (na stopień podpułkownika), Jackowi Broel-Platerowi i Alicji Samborskiej (na stopień majora).

Organizatorami krakowskich uroczystości byli wojewoda małopolski i Oddział IPN w Krakowie.

 Inne wydarzenia z udziałem przedstawicieli krakowskiego IPN 

29 sierpnia 2019 r., Kraków, pl. Szczepański. Otwarcie wystawy plenerowej IPN „Ukradzione dzieciństwo”. Ekspozycja przygotowana przez Oddział Instytutu w Warszawie, ukazuje życie dzieci od okresu międzywojennego do zakończenia II wojny światowej. Okres dzieciństwa, który został brutalnie przerwany przez politykę terroru prowadzoną przez okupantów, pozostawił w życiu małych Polaków ogromną traumę. Ekspozycja odnosi się do losów dzieci z różnych mniejszości narodowych, w tym: Żydów, Romów, Ukraińców, Białorusinów, Poleszuków, Karaimów, Ormian, Hucułów, a także do traumatycznych przeżyć związanych z gettem, obozem, przymusową pracą, deportacjami, egzekucjami. Wystawa pozostanie na pl. Szczepańskim do 16 września 2019 r.

31 sierpnia 2019 r. Uroczystości w 80. rocznicę bitwy radłowskiej. W Biskupicach Radłowskich (pow. tarnowski) złożono kwiaty przy pomniku, odbyła się także rekonstrukcja historyczna pt. „Bitwa o most w Biskupicach Radłowskich”, piknik historyczny i koncert. Krakowski IPN wystawił stoisko edukacyjne.

1 września 2019 r. na budynku Urzędu Miasta w Radłowie odsłonięto ufundowaną przez krakowski IPN tablicę upamiętniającą, pochodzącego z tej miejscowości gen. Kazimierza Tumidajskiego. Tablicę odsłonili dr Maciej Korkuć, naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie oraz burmistrz Radłowa Zbigniew Mączka i wnuczka generała, Joanna Zaradkiewicz. Następnie złożono kwiaty przed pomnikiem Bohaterów Września 1939, poświęconym żołnierzom 21. Dywizji Piechoty Górskiej i 6. Dywizji Piechoty, poległym w walkach o Radłów, 7 i 8 września 1939 r. Na zakończenie uroczystości, w kwaterze wojskowej cmentarza parafialnego, odprawiona została msza święta, odczytano Apel Poległych, a kompania honorowa oddała salwę honorową. Zebrani złożyli kwiaty przed pomnikiem żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r.

1 września 2019 r., Żurada (pow. olkuski). Uroczystość przy obelisku poświęconym pamięci kpt. pil. Władysława Gnysia, pierwszego polskiego pilota, który zestrzelił niemiecki samolot wojskowy. Pomnikiem opiekują się uczniowie miejscowej szkoły podstawowej.

1 września 2019 r., Morawica (pow. krakowski), cmentarz parafialny. Uroczystość przy grobie kpt. pil. Mieczysława Medweckiego, pierwszego polskiego pilota, poległego we wrześniu 1939 r.

1 września 2019, Wysoka koło Jordanowa. Gościem honorowym uroczystości z okazji 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej oraz bitwy 10. Brygady Kawalerii płk. Stanisława Maczka, był syn słynnego dowódcy, prof. Andrzej Maczek. Krakowski IPN reprezentował naczelnik Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej Michał Masłowski. Uroczystości uświetni kompania honorowa 10. Brygady Kawalerii Pancernej ze Świętoszowa.

3 września 2019 r., Skomielna Biała. Uroczystości, zorganizowane przez Komitet Społeczny im. Świętego Sebastiana, z udział funkcjonariuszy Karpackiego Oddziału Straży Granicznej z Nowego Sącza i żołnierzy 11. Małopolskiej Brygady Obrony Terytorialnej z Krakowa. Naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa dr Maciej Korkuć reprezentował krakowski IPN na obchodach 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej oraz pacyfikacji miejscowosci przez Niemców. W miejscowej szkole otwarta została wystawa IPN pt. „Wrzesień 1939”. Przed pomnikiem Polaków zamordowanych podczas pacyfikacji Skomielnej Białej odczytano Apel Poległych i złożono wiązanki kwiatów.

4 września 2019 r., Tymbark. Gminne Obchody 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Odsłonięto, ufundowaną przez krakowski IPN, tablicę poświęconą kpt. Tadeuszowi Paolone. W uroczystości uczestniczyli m.in. naczelnik Oddziałowego Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN w Krakowie dr Maciej Korkuć, wójt Tymbarku dr Paweł Ptaszek i pani Zofia Posmysz, więźniarka KL Auschwitz, która współpracowała w obozie z kpt. Paolone. Tablica znajduje się na budynku biblioteki w Tymbarku, która w tym samym dniu otrzymała imię kpt. Paolone. Dr Korkuć wygłosił również wykład pt. „II wojna światowa – wyzwania pamięci w XXI wieku”.

6 września 2019 r., Nowy Sącz. Zajęcia edukacyjne na temat kampanii wrześniowej, organizowane przez Oddział IPN w Krakowie i Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu, z udziałem doktorów Dawida Golika i Marcina Chorązkiego z krakowskiego IPN, połączone z ogłoszeniem kolejnej edycji konkursu „Epizody Niepodległości. Elity ziemi sądeckiej II Rzeczpospolitej i ich losy”

7 września 2019, godz. 15.00, Proszowice, cmentarz parafialny. Uroczystości upamiętniające bitwę pododdziałów 55. Dywizji Piechoty, do której doszło w nocy z 6 na 7 września 1939 r. Na Rynku w Proszowicach odbędzie się piknik patriotyczny z prezentacją sprzętu wojskowego i wystawą pamiątkowych fotografii

9 września 2019, godz. 12.00, Kłaj (pow. wielicki), skład wojskowy. Uczczenie bohaterskiej śmierci żołnierzy 3. batalionu 5. Pułku Strzelców Podhalańskich, którzy zginęli w bitwie z Niemcami 9 września 1939 r. w Puszczy Niepołomickiej

14 września 2019 r., Skrzydlna (pow. limanowski). Sesja regionalna z udziałem dr. Dawida Golika, poświęcona wydarzeniom z początku II wojny światowej

3 października 2019 r., Dom Polski w Bratysławie. Wykład dr. Dawida Golika na temat udziału wojsk słowackich w ataku na Polskę

  Krakowski IPN na obchodach rocznicy bitwy pod Mokrą  

31 sierpnia 2019 r. przy mogile żołnierzy Wołyńskiej Brygady Kawalerii w Miedźnie (woj. śląskie, pow. kłobucki) odprawiona została msza święta w intencji poległych w bitwie pod Mokrą oraz w walkach o wolność ojczyzny.

1 września 2019 r. wystartował Bieg Pamięci Bitwy pod Mokrą, którego trasa (10 km, dla dzieci 500 metrów) wiodła po terenach, gdzie bohaterskie walki toczyli żołnierze Wojska Polskiego. W południe pod pomnikiem Bohaterów Bitwy pod Mokrą przysięgę złożyli żołnierze 13. Śląskiej Brygady Obrony Terytorialnej, odczytany został Apel Poległych, złożono wieńce przed pomnikiem. W imieniu Oddziału IPN w Krakowie kwiaty złożył Łukasz Płatek. Po południu odbyła się inscenizację bitwy w wykonaniu grup rekonstrukcyjnych, zaprezentowano także sprzęt i wyszkolenie jednostek, m.in. 13. ŚBOT, Jednostki Wojskowej Komandosów z Lublińca, Placówki Straży Granicznej Katowice-Pyrzowice i Centralnej Szkoły Państwowej Straży Pożarnej z Częstochowy.

Bitwa pod Mokrą 1 września 1939 r. była jednym z pierwszych starć zbrojnych II wojny światowej. Wołyńska Brygada Kawalerii pod dowództwem płk. Juliana Filipowicza (późniejszego komendanta Okręgu Kraków SZP, ps. „Róg”) powstrzymywała przez cały dzień niemiecką 4. Dywizję Pancerną gen. Reinhardta, wspieraną przez lotnictwo. Polacy zniszczyli lub uszkodzili ponad 100 czołgów i pojazdów opancerzonych wroga. Straty w po stronie polskiej i niemieckiej wyniosły po kilkuset poległych.

do góry