E-Księgarnia
Roksana Szczęch, Zniszczyć „reakcyjny kler”. Procesy pokazowe osób współpracujących z oddziałem Jana Totha ps. „Mewa” przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Rzeszowie w latach 1949–1950, wyd. Akade, Kraków 2009, 182 s.
Mechanizm działalności władz komunistycznych wobec podziemia niepodległościowego i duchowieństwa współpracującego z tym podziemiem w Polsce opierał się o metody wypracowane w krajach Związku Sowieckiego. Były to metody brutalne, a ich stosowanie stało się przyczyną tragicznych losów wielu ludzi – ginęli, trafiali do więzień żołnierze konspiracji niepodległościowej w kraju. Kolejno komuniści przystąpili do walki z Kościołem, czego wyrazem były organizowane publiczne procesy sądowe z udziałem duchowieństwa zaangażowanego w działalność w ruchu niepodległościowym. O dwóch z nich, jakie miały miejsce na terenie Rzeszowszczyzny w latach 1949–1950, traktuje książka. W kontekście ogólnopolskim przedstawiono więc dwa konkretne przykłady procesów o charakterze regionalnym. Obraz dopełnia część poprzedzająca - przedstawienie toku prowadzonego śledztwa, jak również działalności oddziału Jana Totha. W związku z tym, w publikacji ujęto także zagadnienie relacji polsko-ukraińskich okresu powojennego. Wykorzystanie źródeł archiwalnych dotyczących tego tematu, pozwoliło oddać atmosferę panującą wśród społeczeństwa pogranicza polsko-ukraińskiego w okresie kształtowania się systemu na opisywanym przez Autorkę terytorium.
Książka powstała na bazie dokumentacji wielu archiwów – Archiwum Archidiecezjalnego w Przemyślu, Archiwum Państwowego w Przemyślu, Archiwum Państwowego w Rzeszowie, Centralnego Archiwum Wojskowego, Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, Białymstoku, Krakowie, Lublinie, Rzeszowie, jak również Kancelarii Parafialnej w Gniewczynie Łańcuckiej. Ponadto wykorzystano materiały ze zbiorów prywatnych.
Spis treści
Wstęp
Rozdział I
Działalność osób oskarżonych w procesach rzeszowskim i przemyskim prowadzona od 1944 do 1949 roku
1. Powstanie i działalność oddziału Jana Totha ps. „Mewa”
2. Współpraca oskarżonych z oddziałem Jana Totha ps. „Mewa”
3. Dzieje oskarżonych w procesach rzeszowskim i przemyskim po zaprzestaniu działalności oddziału „Mewy” bądź zaniechaniu współpracy z nim
Rozdział II
Aresztowania i śledztwa
1. Ustalenia śledcze i procesowe w sprawie współpracy duchowieństwa z oddziałem „Mewy”
2. Rewizje i aresztowania w Tryńczy, Gniewczynie Łańcuckiej, Sieniawie oraz w Niewodnej, 25 maja 1949 roku
3. Śledztwo przeciwko Franciszkowi Bożkowi i Józefowi Proboli oraz osobom współpracującym z oddziałem Jana Totha ps. „Mewa”
Rozdział III
Procesy
1. Proces pokazowy w Rzeszowie
2. Proces pokazowy w Przemyślu
Rozdział IV
Losy skazanych
1. Losy skazanych w procesie rzeszowskim
2. Losy skazanych w procesie przemyskim
Zakończenie
Aneksy
Aneks I
Biogramy oskarżonych i skazanych
Aneks II
Funkcjonariusze UB
Prokuratorzy
Sędziowie
Wykaz skrótów
Bibliografia
Wykaz ilustracji
Indeks osób i pseudonimów
Dystrybucja:
Wydawnictwo AKADE Kraków