Instytut Pamięci Narodowej Kościół katolicki w czasach komunistycznej dyktatury. Między bohaterstwem a agenturą. Studia i materiały, t.1 - Książki – Kraków -

Wprowadzenie

Projekt publikowania opracowań opartych na dokumentach komunistycznego aparatu bezpieczeństwa, przechowywanych w archiwach Instytutu Pamięci Narodowej, zrodził się wiosną 2006 r. W archidiecezji krakowskiej powstała wówczas komisja „Pamięć i troska”, powołana przez ks. kard. Stanisława Dziwisza dla oceny sytuacji, powstałej w wyniku ujawniania kolejnych faktów współpracy osób duchownych z bezpieką w latach 1944-1989. Zadaniem komisji było wypracowanie zasad oceny moralnej faktu współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa oraz norm postępowania duszpasterskiego w przypadku jej podjęcia.
Komisja opracowała Memoriał, który został przyjęty jako dokument Konferencji Episkopatu Polski. Równocześnie ks. Kardynał poprosił historyków pracujących na Papieskiej Akademii Teologicznej, by podjęli się oceny zasadności zarzutów stawianych księżom. Ponieważ pracownicy Wydziału Historii Kościoła PAT nie chcieli występować w roli recenzentów, badających jedynie wiarygodność faktów, ujawnionych już przez media lub publikacje naukowe, przyspieszono realizację wcześniejszego pomysłu powołania zespołu badawczego, opracowującego materiały zgromadzone w archiwach IPN, dotyczące prześladowania i inwigilowania Kościoła katolickiego. Do zespołu zaproszeni zostali historycy z Papieskiej Akademii Teologicznej oraz Instytutu Pamięci Narodowej, a wydania efektów prac tego zespołu podjęło się wydawnictwo WAM, należące do Ojców Jezuitów.
Prace nad przygotowaniem pierwszego tomu Studiów i materiałów rozpoczęły się w sierpniu 2006 r., a zakończyły w połowie stycznia 2007 roku. Umieszczono w nim zarówno rozprawy poświęcone działalności Urzędu Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa, jak i sylwetki osób duchownych inwigilowanych lub pozyskiwanych przez bezpiekę. Zdecydowano również o rozszerzeniu tomu o opublikowane dokumenty Służby Bezpieczeństwa. W trakcie opracowywania tomu pierwszego zebrano też większość materiałów do tomu drugiego, który ukaże się w połowie 2007 r.
Redaktorzy Studiów i materiałów przewidują opracowywanie i publikowanie kolejnych tomów, poświęconych przede wszystkim archidiecezji krakowskiej. Podstawą publikowanych prac będą dokumenty IPN, poddane gruntownej analizie i uzupełnione o inne źródła historyczne. Celem planowanej serii wydawniczej jest ukazywanie zarówno przykładów niezłomnej postawy Kościoła w okresie komunistycznej dyktatury, jak i przypadków zdrady oraz sprzeniewierzenia się swojemu powołaniu przez osoby duchowne. W kolejnych tomach możliwe będzie umieszczenie polemik lub wyjaśnień, odnoszących się do tekstów opublikowanych w tomie poprzednim, pod warunkiem spełnienia wymogów naukowej rzetelności.
W cytowanych dokumentach autorzy i redaktorzy ograniczyli swoje ingerencje do poprawy lapsus calami, błędów ortograficznych oraz wstawienia znaków interpunkcyjnych.

Ks. dr hab. Jan Szczepaniak, prof. PAT
Prof. dr hab. Ryszard Terlecki

Wprowadzenie

ROZPRAWY
FILIP MUSIAŁ – Naczelnicy Wydziału IV SB w Krakowie
KS. JACEK URBAN – Teczka bp. Jana Pietraszki
KS. JAN SZCZEPANIAK – „Wierny” aż do śmierci. Tajemna historia ks. Mieczysława Satory
JÓZEF MARECKI – Likwidacja niższych seminariów zakonnych na terenie woj. krakowskiego w 1952 r.

SYLWETKI
MICHAŁ MALEC – Inwigilacja ks. Adolfa Chojnackiego przez SB
MAREK LASOTA – Zawartość dokumentacji tajnego współpracownika o pseudonimie „Delta”
MICHAŁ WENKLAR – Przypadek tajnego współpracownika o ps. „Turysta”
MACIEJ KORKUĆ – SB wobec Kościoła katolickiego – sprawa ks. Mirosława Drozdka

ŹRÓDŁA
MAREK HAŁABURDA – Można było wybudować kościół, nie rozmawiając z SB
M. HAŁABURDA, KS. J. SZCZEPANIAK – Fundusz operacyjny IV Wydziału KW MO w Krakowie (1962-1966)