E-Księgarnia
W Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” IPN w Krakowie odbyła się dwudniowa (18-19 maja 2023 r.) ogólnopolska konferencja naukowa „Za kulisami bezpieki. Jednostki pomocnicze UB-SB na tle codziennego funkcjonowania aparatu represji PRL (1944–1990)”.
Program konferencji
18 MAJA 2023
- 9.00-9.15 – otwarcie konferencji
► 9.15-10.30 – PANEL I – MBP jako pracodawca, prowadzący: dr Michał Wenklar (OIPN w Krakowie, Akademia Ignatianum w Krakowie)
- 9.15-9.30 – dr Justyna Dudek (OIPN w Lublinie), Zarabiać jak funkcjonariusz UB! Czyli ile? – uposażenie pracowników aparatu bezpieczeństwa w latach 1944–1956
- 9.30-9.45 – dr hab. Patryk Pleskot (OIPN w Warszawie), Za „żółtymi firankami”. Centralne i stołeczne struktury Konsumów MBP (1945–1954). Preliminaria badawcze
- 9.45-10.00 – Magdalena Dźwigał (AIPN w Warszawie), Organizacja i formy wczasów pracowniczych w aparacie bezpieczeństwa publicznego (1945–1954)
- 10.00-10.30 – dyskusja
10.30-10.45 – przerwa
► 10.45-12.00 – PANEL II – Służba w resorcie, prowadzący: dr hab. Adam Dziurok (OIPN w Katowicach, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie)
- 10.45-11.00 – dr hab. Robert Klementowski (Uniwersytet Wrocławski), Resortowy homo sovieticus w świetle obchodów 10 rocznicy PRL
- 11.00-11.15 – dr Bogusław Wójcik (OIPN w Rzeszowie), Służba, życie rodzinne oraz pozycja społeczna funkcjonariuszy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL w ujęciu Biuletynu Zarządu Polityczno-Wychowawczego MSW w latach 1981–1989
- 11.15-11.30 – dr Michał Sywula (Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku), Zmotoryzowane Odwody Milicji Obywatelskiej w Gdańsku – struktura organizacyjna, kadry, codzienna służba
- 11.30-12.00 – dyskusja
12.00-12.15 – przerwa
► 12.15-13.30 – PANEL III – Łączność bezpieki, prowadzący: dr Anna Czocher (OIPN w Krakowie, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II)
- 12.15-12.30 – dr Tomasz Czarnota (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie), Poczta specjalna resortów bezpieczeństwa publicznego i spraw wewnętrznych – funkcje i organizacja
- 12.30-12.45 – dr Witold Bagieński (AIPN w Warszawie), Służba szyfrowa MBP w latach 1945–1954
- 12.45-13.00 – Witold Sobócki (OIPN w Poznaniu), Urządzenia szyfrujące DUDEK w pracy Służby Bezpieczeństwa
- 13.00-13.30 – dyskusja
13.30-14.15 – przerwa
► 14.15-15.45 – PANEL IV – Wyposażenie i formacje pomocnicze, prowadzący: dr Witold Bagieński (AIPN w Warszawie)
- 14.15-14.30 – Kamil Margielewicz (Uniwersytet Śląski w Katowicach), Broń palna wykorzystywana przez UB/SB w latach 40. XX wieku
- 14.30-14.45 – dr Monika Komaniecka-Łyp (OIPN w Krakowie), Flota samochodowa Biura „B” MSW. Transport jako warunek pracy pionu obserwacyjnego
- 14.45-15.00 – dr Daniel Czerwiński (OIPN w Gdańsku), Funkcjonowanie i działalność Wydziału Kontroli Ruchu Granicznego KW MO w Gdańsku
- 15.00-15.15 – dr Bartosz Kapuściak (OIPN w Katowicach, Wojskowe Biuro Historyczne) – Pułk Ochrony i Regulacji Ruchu Wojskowej Służby Wewnętrznej jako organ bezpieczeństwa państwa?
- 15.15-15.45 – dyskusja
19 MAJA 2023
► 9.00-10.30 – PANEL I – Nabór, szkolenie i problemy socjalno-bytowe, prowadzący: dr Bartosz Kapuściak (OIPN w Katowicach, Wojskowe Biuro Historyczne)
- 9.00-9.15 – dr hab. Daniel Wicenty (OIPN w Gdańsku), Wejście do resortu: bagaż społeczny i kulturowy nowo przyjętych funkcjonariuszy SB. Hipotezy, tropy, wstępne obserwacje
- 9.15-9.30 – prok. Andrzej Golec (IPN w Warszawie), Od Kujbyszewa do Legionowa – historia szkolnictwa resortowego UB/SB MSW. Perspektywa historyczna i prawna w świetle zapisów ustaw i orzeczeń procesów lustracyjnych
- 9.30-9.45 – dr Grzegorz Wołk (IPN w Warszawie), Resortowa Alma Mater. Akademia Spraw Wewnętrznych 1972–1990
- 9.45-10.00 – Bernard Sobiczewski (OIPN w Warszawie), „Sytuacja mięsa i wędlin jest wszystkim znana i komentarze w tej sprawie są zbyteczne”. Problemy socjalno-bytowe funkcjonariuszy KW MO/WUSW w Siedlcach w latach 1975–1989 w świetle akt KZ PZPR
- 10.00-10.30 – dyskusja
10.30-10.45 – przerwa
► 10.45-12.00 – PANEL II – Aparat terenowy bezpieki, prowadzący: dr Wojciech Frazik (OIPN w Krakowie)
- 10.45-11.00 – Marcin Krzysztofik (OIPN w Lublinie), Udział pionów pomocniczych Służby Bezpieczeństwa w rozpracowaniu Józefa Franczaka ps. „Laluś”
- 11.00-11.15 – Krzysztof Mazur (OIPN w Poznaniu), Gmach bezpieki zamiast szpitala. Powstanie i pierwsze miesiące działalności WUBP w Zielonej Górze
- 11.15-11.30 – Jakub Grodzki (OIPN w Białymstoku), Relacje Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego z Milicją Obywatelską na terenie powiatu Bielsk Podlaski w latach 1944–1947
- 11.30-12.00 – dyskusja
12.00-12.15 – przerwa
► 12.15-13.30 – PANEL III – Piony pomocnicze SB, prowadzący: dr Joanna Lubecka (OIPN w Krakowie, Akademia Ignatianum w Krakowie)
- 12.15-12.30 – dr Zbigniew Łagosz (Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie), Teatr na Tarczyńskiej w fotoplastikonie Urzędu Bezpieczeństwa. Zabójstwo Bohdana Piaseckiego a akcja kryptonim „Zapałka”
- 12.30-12.45 – dr hab. Zbigniew Bereszyński (badacz niezależny, Opole), Piony „A”, „B”, „T” i „W” Służby Bezpieczeństwa w województwie opolskim. Potencjał organizacyjno-kadrowy, jego źródła i przemiany oraz dalsze losy funkcjonariuszy w warunkach przełomu ustrojowego
- 12.45-13.00 – dr Marcin Kasprzycki (OIPN w Krakowie), Inspektorat Ochrony Funkcjonariuszy WUSW w Nowym Sącz 1985-1990
- 13.00-13.30 – dyskusja
13.30-13.45 – przerwa
► 13.45-15.00 – PANEL IV – Resortowe kadry, prowadzący: dr Michał Wenklar (OIPN w Krakowie, Akademia Ignatianum w Krakowie)
- 13.45-14.00 – Jarosław Ptak (OIPN w Krakowie), „Instrukcja personalna (...) ignorowana jest przez niektórych kierowników WUBP w sposób karygodny”. O nieprawidłowościach przy obsadzaniu stanowisk na przykładzie kadry kierowniczej terenowych urzędów bezpieczeństwa publicznego województwa krakowskiego (1945–1956).
- 14.00-14.15 – Marcin Antczak (Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych – Uniwersytet Łódzki), Wiera Żadziewicz i Wanda Samarska – kobiety w „służbach pomocniczych” łódzkiej bezpieki
- 14.15-14.30 – dr hab. Łucja Marek (OIPN w Krakowie), „Rodzina milicyjna – wzorem rodziny socjalistycznej”. O roli Kół Rodziny Milicyjnej w kształtowaniu światopoglądu środowiska SB i MO
- 14.30-15.00 – dyskusja
- 15.00 – zamknięcie konferencji
Koordynatorzy konferencji:
- dr Witold Bagieński, witold.bagienski@ipn.gov.pl
- dr Elżbieta Pietrzyk-Dąbrowska, elzbieta.pietrzyk@ipn.gov.pl