Instytut Pamięci Narodowej Wielka dekada Polaków 1979-1989 (30 lat później) - Aktualności -

Na Akademii Ignatianum w Krakowie odbył się 1 czerwca 2019 r. panel dyskusyjny, współorganizowany przez krakowski IPN. Udział wzięli: prof. Andrzej Nowak, Jan Maria Rokita, dr Łukasz Kamiński i dr hab. Filip Musiał.

W 2019 r. obchodzimy 30. rocznicę wydarzeń, które uruchomiły transformację systemu komunistycznego. Ich symbolem stał się rok 1989. Rozpoczęły go umowy okrągłego stołu, dopełnione wynikiem kontraktowych wyborów 4 VI 1989 r., miażdżącym dla władz komunistycznych i uruchamiającym proces zmian politycznych. Rok ten zakończył się środkowoeuropejską Jesienią Ludów – upadkiem reżimów komunistycznych na obszarze „imperium zewnętrznego” ZSRS.

Rocznica ta zbiega się jednak także z wcześniejszą – pierwszej pielgrzymki do Ojczyzny Jana Pawła II (1979 r.). Oba jubileusze tworzą chronologiczną klamrę, obejmując jedno z najbardziej dramatycznych dziesięcioleci, rozstrzygających nie tylko dla losów Polski, ale i świata. „Rewolucja Ducha” Jana Pawła II zaowocowała powstaniem rok później dziesięciomilionowej „Solidarności”, wyrażającej polskie dążenia do wolności i marzenia o niepodległości. Mimo rozbicia tego wielkiego ruchu przez wprowadzenie 13 XII 1981 r. stanu wojennego, trwający w Polsce opór, delegitymizując system komunistyczny i jego ideologiczny projekt, nałożył się na kryzys ekonomiczny, technologiczny i społeczny imperium sowieckiego oraz jego satelitów, a także na klęskę w „zimnej wojnie”. Wzmocniło to procesy, które doprowadziły do katastrofy eksperymentu komunistycznego w wymiarze globalnym, w latach 1989-1991.

Konsekwencją wywołanych wówczas zjawisk stała się przebudowa niemal wszystkich sfer życia na obszarze Polski, Europy Środkowo-Wschodniej, ale i całego imperium sowieckiego, zmieniając globalny układ sił. Można jednak odnieść wrażenie, iż poza Polską zaczyna się zapominać, że kluczowa, inicjująca rola w tym procesie przypadła Polakom i wielkiemu ruchowi społecznemu symbolizowanemu przez „Solidarność” oraz opozycję antykomunistyczną.