W Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” IPN w Kielcach (ul. Warszawska 5) w marcu i kwietniu 2022 r. można oglądać ekspozycje „Nieobecni – z dziejów społeczności żydowskiej w Sandomierzu”, którą przygotowało Muzeum Okręgowe w Sandomierzu.
Wystawa po raz pierwszy w formie monograficznej przedstawia losy społeczności żydowskiej w Sandomierzu i na ziemi sandomierskiej od połowy XIV aż do czasu Holokaustu. Sandomierz, jako istotny ośrodek żydowski, na trwałe wpisał się w historię regionu. Już w średniowieczu gmina ta należała do najważniejszych w Polsce. Pierwsza wzmianka dotyczy 1367 r., kiedy starozakonni sandomierscy razem z krakowskimi i lwowskimi wystąpili do króla Kazimierza Wielkiego o potwierdzenie przywilejów generalnych nadanych im w 1264 r. w Kaliszu przez Bolesława Pobożnego. Z 1418 r. pochodzi natomiast najstarsza wiadomość o synagodze sandomierskiej.
Ekspozycja w dużej części opisuje życie codziennie Żydów w XX wieku, kończąc narrację na tragedii Zagłady w czasie II wojny światowej. Składa się również z elementów multimedialnych – filmu dokumentalnego oraz rekonstrukcji przedwojennej synagogi w Sandomierzu, w modelu 3D.
Wystawa zilustrowana została w części niepublikowanymi zdjęciami i dokumentami pochodzącym ze zbiorów archiwalnych Yad Vashem w Jerozolimie, United States Holocaust Memorial Museum w Waszyngtonie, Ghetto Fighters House Museum z Izraela, Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie, Archiwum Państwowego w Kielcach oraz ze zbiorów prywatnych.
-
Wystawa „Nieobecni – z dziejów społeczności żydowskiej w Sandomierzu”. Fot. IPN -
Wystawa „Nieobecni – z dziejów społeczności żydowskiej w Sandomierzu”. Fot. IPN -
Wystawa „Nieobecni – z dziejów społeczności żydowskiej w Sandomierzu”. Fot. IPN -
Wystawa „Nieobecni – z dziejów społeczności żydowskiej w Sandomierzu”. Fot. IPN -
Wystawa „Nieobecni – z dziejów społeczności żydowskiej w Sandomierzu”. Fot. IPN -
Wystawa „Nieobecni – z dziejów społeczności żydowskiej w Sandomierzu”. Fot. IPN