E-Księgarnia
Obchody upamiętniające wybuch II wojny światowej rozpoczęła poranna msza święta w Katedrze na Wawelu w intencji poległych w obronie Ojczyzny w 1939 roku, którą celebrował ks. biskup Janusz Mastalski.
Główne uroczystości odbyły się na cmentarzu Rakowickim przed pomnikiem Armii „Kraków” w kwaterze Żołnierzy Września '39. Po przywitaniach, dowódca Garnizonu Kraków złożył meldunek Dowódcy 6 Brygady Powietrznodesantowej, gen. bryg. Grzegorzowi Grodzkiemu, który następnie dokonał przeglądu pododdziału. Podczas odgrywania przez Orkiestrę Wojskową w Krakowie Hymnu Państwowego Rzeczypospolitej Polskiej, została podniesiona na maszt flaga państwowa.
W imieniu wojewody małopolskiego, Łukasza Kmity, głos zabrał II wicewojewoda, Ryszard Pagacz.
Dr hab. Filip Musiał, podczas okolicznościowego przemówienia, przypominał:
Co roku, 1 września, obchodząc rocznicę wybuchu wojny, wskazujemy trzy elementy, o których chcemy pamiętać: imperialne dążenie Niemiec i Związku Sowieckiego, zmaterializowane w pakcie Ribbentrop-Mołotow, które doprowadziły do wybuchu globalnego konfliktu, skalę polskich ofiar II wojny światowej i niezłomność polskiego żołnierza.
Przybliżył również postać kpt. Macieja Kalenkiewicza, mniej znanego polskiego żołnierza, który poległ w obronie Polski – przedwojennego oficera dyplomowanego walczącego m.in. pod dowództwem mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, cichociemnego, autora planu operacji „Ostra Brama”, który zginął w Surkontach w czasie bitwy z sowieckim NKWD.
To był ten niezłomny duch, ta wola walki o niepodległą Rzeczpospolitą. Dzięki takim ludziom, inna z legendarnych postaci II wojny światowej, gen. Witold Urbanowicz, dowódca dywizjonu 303, mógł powiedzieć: „My nie błagamy o wolność, my o nią walczymy”.
Dyrektor krakowskiego Oddziału IPN, przedstawił również dzisiejszą inicjatywę Instytutu Pamięci Narodowej, dzięki której w całej Polsce zostaną zapalone znicze oraz złożone kwiaty na grobach Westerplatczyków.
Po przemówieniach, został odczytany apel poległych oraz wykonana salwa honorowa. Modlitwę poprowadził dziekan Wojsk Specjalnych, ksiądz pułkownik Piotr Sroka. Uroczystość zakończyło złożenie wieńców oraz odegranie Pieśni Reprezentacyjnej Wojska Polskiego.
Odnowiona kwatera Żołnierzy Września '39
Dwa lata temu w związku z 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej Oddział IPN w Krakowie, we współpracy z Małopolskim Urzędem Wojewódzkim, rozpoczął kompleksowy remont kwatery Żołnierzy Września 1939 r. na cmentarzu Rakowickim przy ul. Prandoty. Przeprowadzone prace polegały na wymianie starych zniszczonych nagrobków na nowe, wykonane z granitu strzegomskiego. Koszt blisko 140 nowych nagrobków wyniósł ponad 300 tys. zł. 185 tys. zł przekazał resort kultury, prawie 77 tys. Małopolski Urząd Wojewódzki, a 44 tys. IPN.
Zbrodnie Wehrmachtu
W pierwszych dniach września 1939 r. w wielu miejscach w Polsce doszło do masowych egzekucji cywilów. Zbrodnie te popełnili żołnierze Wehrmachtu. Nie zostały one do końca ani wyjaśnione, ani ukarane. Jedno z miejsc ukrycia zwłok ofiar takiej niemieckiej zbrodni odkryto obok katedry w Częstochowie.
Kolejny odcinek z filmowego cyklu „Ekspertyza”, zrealizowanego przez kanał TVP Historia we współpracy z IPN i Instytutem Ekspertyz Sądowych w Krakowie. Dokument pt. „Ekshumacja w centrum miasta”, poświęcony zbrodniom Wehrmachtu w Częstochowie został wyprodukowany w 2020 r.