Instytut Pamięci Narodowej Zmarł Józef Dzikowski, honorowy prezes Związku Sybiraków w Kielcach - Aktualności -

Józef Dzikowski przyczynił się do budowy Pomnika Sybiraków na cmentarzu Starym w Kielcach. Był autorem i współautorem wielu publikacji wspomnieniowych, wychowawcą młodych pokoleń i konsultantem prac poświęconych zsyłkom Polaków w głąb ZSRS. Zmarł w wieku 93 lat.

W latach 1987-1989 podjął się wysiłku dotarcia do wszystkich zesłańców, którzy mieszkali w woj. kieleckim. Efektem tych wysiłków było utworzenie w Kielcach oddziału wojewódzkiego reaktywowanego Związku Sybiraków. Podczas pierwszego walnego zgromadzenia wybrano go na prezesa oddziału. Funkcję tę pełnił w latach 1989-2009. Na walnym zgromadzeniu oddziału w 2009 r. nadano mu dożywotnio tytuł prezesa honorowego oddziału.

Był inicjatorem m.in. upamiętnienia Sybiraków pochodzących głównie z Kielc i woj. kieleckiego, a obecnie świętokrzyskiego, powstania Pomnika Sybiraków na cmentarzu Starym w Kielcach (1994), a także jego rozbudowy w następnych latach. Współorganizował i wielokrotnie prowadził uroczystości z okazji rocznic wywózek Polaków na Sybir. Był także współorganizatorem licznych działań zmierzających do zachowania pamięci o zesłańcach. Z jego inicjatywy i na podstawie jego projektów zaczęło wykonywać pamiątkowe tabliczki nagrobne „Zesłaniec Sybiru”. Był też pomysłodawcą złożenia urn z grobów zesłańców w kościołach w Kielcach i Starachowicach. Wszystkie urny zaprojektował i wykonał.

Przyczynił się do wydania wielu publikacji na temat Sybiraków. Współpracując  m.in. z Muzeum Historii Kielc w 2010 r. przygotował książkę „Byli kiedyś wśród nas”, która poświęcona jest życiorysom Sybiraków. Zebrał i opracował materiały do wydawnictwa „Znaki Pamięci Sybiru w Kielcach i Ziemi Świętokrzyskiej”. Był także autorem wydanej w 2018 r. książki autobiograficznej „A potem Pińsk i Sybir – wspomnienie Sybiraka”.

Utrzymywał stały kontakt z Muzeum Sybiru w Białymstoku. Przekazał tam najcenniejsze pamiątki, fotografie i liczne opracowania. Był wielokrotnie uczestnikiem Międzynarodowych Marszów Pamięci Ofiar Sybiru w Białymstoku, a także inicjatorem i współorganizatorem wystaw, m.in. z Narodowym Bankiem Polskim z okazji obchodów 80. rocznicy powstania Związku Sybiraków i 20. rocznicy jego reaktywowania.

Współpracował ze szkołami i instytucjami w sprawie zachowania pamięci o Sybirakach. Uczestniczył w dziesiątkach lekcji, w trakcie których opowiadał uczniom o trudnych losach i doświadczeniach swojej rodziny. Pomagał uczniom szkół średnich i studentom udostępniając materiały nt. zsyłek na Syberię, konsultował prace magisterskie i doktorskie dotyczące życia i pracy w obozach jenieckich na Syberii.

W maju 2016 r. z innymi członkami Związku Sybiraków brał udział w Ogólnopolskim Projekcie Edukacyjnym IPN „O tym nie można zapomnieć”. Współpracował z V LO im. Ściegiennego w Kielcach, dzięki czemu uczniowie znaleźli się w gronie laureatów. Konkurs dotyczył wspomnień kobiet, które przeszły przez piekło obozów koncentracyjnych i łagrów syberyjskich.

Do końca życia był bardzo aktywny. W ostatnim roku, jako członek Komitetu Budowy Pomnika Matki Polki Sybiraczki, działał na rzecz powstania monumentu na Kadzielni. Został wyróżniony wieloma odznaczeniami państwowymi i resortowymi oraz licznymi odznaczeniami kombatanckimi i społecznymi. W 2019 r. otrzymał Odznakę Honorową Województwa Świętokrzyskiego.