Nawigacja

Aktualności

40-lecie NZS. Podczas uroczystości w Krakowie prezes IPN wręczył Krzyże Wolności i Solidarności

W ramach obchodów 40-lecia Niezależne Zrzeszenie Studentów, w krakowskim Muzeum AK odbyła się uroczystość, podczas której wręczono Krzyże Wolności i Solidarności. W imieniu prezydenta działaczy opozycji odznaczył prezes IPN dr Jarosław Szarek.

Krzyże otrzymali: ​Edward Banaśkiewicz, Kazimierz Dąbrowa, Krzysztof Kopeć, Maria Kubicz, Robert Kubicz, Piotr Ligendza, Stefan Niedźwieński, Krzysztof Owczarek, Marek Stobierski, Dariusz Walusiak, Edward Wurst i Anna Zechenter (podajemy wyłącznie nazwiska osób, które wyraziły zgodę na publikację danych). Pośmiertnie odznaczenia przyznano: Bożenie Huget, Marianowi Kozielskiemu i Tomaszowi Szewczykowi.

Podczas uroczystości sekretarz stanu Wojciech Kolarski odczytał list gratulacyjny skierowany przez Prezydenta RP, a wicewojewoda Zbigniew Starzec – list od premiera. Prezes IPN w swoim wystąpieniu przypomniał historię niezależnego ruchu młodzieżowego w kraju i w Krakowie. Mówił o Studenckim Komitecie Solidarności, powołanym po śmierci Stanisława Pyjasa, o powstaniu jesienią 1980 r. NZS oraz o nurtach, które wyłoniły się w latach 80. XX wieku – Ruchu Wolność i Pokój oraz Federacji Młodzieży Walczącej.

Krzyż Wolności i Solidarności, którym honorujemy wszystkich tych, którzy podjęli walkę z komunizmem w latach 1956-1989 (...) obejmuje czas, gdy za działalność płaciło się represjami, więzieniem, cierpieniem, a niekiedy śmiercią, tak jak przyszły student Grzesiu Przemyk, zakatowany przez milicjantów, czy młody student Akademii Medycznej Marcin Antonowicz, również pobity na śmierć kilka lat później – mówił dr Szarek.

Szef Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk odznaczył medalami Pro Patria Stowarzyszenie NZS 1980 oraz jego członków, m.in. pracowników Oddziału IPN w Krakowie. Gospodarzem uroczystości był Adam Kalita, prezes Stowarzyszenia NZS 1980. Wśród publiczności zasiadło liczne grono osób związanych z IPN, m.in. wiceprezes Instytutu Jan Baster i dyrektor oddziału dr hab. Filip Musiał. Po części oficjalnej dr hab. Henryk Głębocki z krakowskiego IPN wygłosił wykład nt. NZS.

  • Z historii NZS
  • Uroczystość w Muzeum AK była częścią obchodów 40-lecia Niezależnego Zrzeszenia Studentów. Zebranie przedstawicieli Tymczasowych Komitetów Założycielskich NZS odbyło się we wrześniu 1980 r. w Domu Studenckim Politechniki Warszawskiej, z inicjatywy działaczy krakowskiego i poznańskiego Studenckiego Komitetu Solidarności oraz Akademickiego Biura Interwencji. Ustalono ogólnopolski charakter organizacji oraz wspólny statut. Miesiąc później przedstawiciele Ogólnopolskiego Komitetu Założycielskiego NZS złożyli w Sądzie Wojewódzkim w Warszawie wniosek o zarejestrowanie Niezależnego Związku Studentów.

    Ponieważ komunistyczne władze odrzuciły wniosek, 21 stycznia 1981 r. rozpoczął się najdłuższy okupacyjny strajk studencki w Europie. Zgłoszono 47 postulatów dotyczących całego środowiska oraz kwestii ogólnospołecznych: przede wszystkim rejestracji NZS, autonomii uczelni, zerwania z obowiązkowym studiowaniem przedmiotów „politycznych”, swobody wyboru nauki języka obcego, reformy studium wojskowego, zakazania wstępu na teren uczelni MO i SB, zapewnienia wolności słowa, nierepresjonowania za poglądy, przygotowania nowych pozbawionych fałszerstw podręczników historii, prawa do swobodnego świętowania rocznic patriotycznych, zwolnienia więźniów politycznych, ukarania winnych nadużyć funkcjonariuszy MO i SB.

    17 lutego 1981 r. władze zdecydowały się na zarejestrowanie NZS, lecz po wprowadzeniu stanu wojennego Zrzeszenie – jak wiele niezależnych organizacji – zostało zdelegalizowane, a jego działacze rozpoczęli działalność w podziemiu. Wiosną 1988 r. w Krakowie, Gdańsku, Warszawie odbyły się strajki solidarnościowe połączone z kierowanymi przez NZS różnymi formami protestów we wszystkich ośrodkach akademickich kraju. W Gdańsku w 1989 r. zostały wybrane nowe, jawne władze krajowe Zrzeszenia. Pierwszy semestr roku akademickiego 1988/1989 był okresem najważniejszych środowiskowych działań NZS na uczelniach – zakończonych ogólnopolskimi styczniowymi wystąpieniami w walce o zmianę ustawy o szkolnictwie wyższym i ponowną rejestracją Zrzeszenia.

    Dziś NZS działa na około 50 uczelniach i skupia ok. 5 tys. studentów.

do góry