Nawigacja

Aktualności

Zmarł Tadeusz Kowalczyk, działacz rolniczej „Solidarności”. Pogrzeb 24 maja 2022

15 maja 2022 r. zmarł Tadeusz Kowalczyk, działacz rolniczej „Solidarności” na Kielecczyźnie oraz podziemnych struktur opozycji lat 80., represjonowany przez władze komunistyczne. W latach 1989–1993 poseł, w 2016 r. odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności. Pogrzeb odbędzie się 24 maja (godz. 12) w kościele św. Józefa Oblubieńca NMP w Bielinach. W uroczystości uczestniczyć będą przedstawiciele Delegatury IPN w Kielcach.

Kowalczyk Tadeusz, ur. 5 stycznia 1933 w Bielinach k. Kielc, ukończył LO w Kielcach. W latach 60. student historii Uniwersytetu Łódzkiego. Od lat 60. w Polskim Związku Pszczelarskim (działacz szczebla gminnego i wojewódzkiego). 24 marca 1950 r. aresztowany podczas próby ucieczki za granicę (w Gryfinie k. Szczecina), 18 października tego roku skazany przez Sąd Powiatowy w Szczecinie na 1 rok i 2 miesiące pozbawienia wolności, osadzony w ZK tamże, Stargardzie nad Iną i Goleniowie. Od początku lat 60. prowadził gospodarstwo rolne. W latach 1961–1981 nauczyciel w SP w Bielinach k. Kielc.

Od jesieni 1980 zaangażowany w tworzenie niezależnych rolniczych związków zawodowych, następnie współorganizator „S” RI w woj. kieleckim, 29–30 XI 1981 delegat na WZD „S” RI w Kielcach, przewodniczący Zarządu Wojewódzkiego „S” RI Ziemia Kielecka, delegat na I Zjazd Krajowy „S” RI (nie odbył się z powodu wprowadzenia stanu wojennego). 13 grudnia 1981 r. – 2 stycznia 1983 r. w ukryciu, poszukiwany listem gończym. 2 stycznia 1983 r. ujawnił się w KW MO w Kielcach.

Działacz podziemnej „S” RI (zorganizowanej tzw. trójki) w składzie: Władysław Bujnowski, Józef Bzinkowski, Tadeusz Czechowicz, Jan Łata, Stanisław Kot, Wanda Pomianowska, Wacław Rembosz, Bolesław Witczak, Cecylia Ziomek; drukarz, współpracownik Józefa Teligi i OKOR. Kolporter podziemnych pism, m.in.: „CDN. Gazeta Wolnych Ludzi” (wydawana w Kielcach), „Tygodnik Wojenny”, „Tygodnik Mazowsze”, „Niepodległość”, „Solidarność Walcząca”, „Solidarność Narodu”.

11 grudnia 1983 r. zatrzymany w Kielcach, 13 grudnia 1983 r. aresztowany, osadzony w AŚ w Kielcach-Piaskach, 24 lipca 1984 r. zwolniony na mocy amnestii. Od 1987 r. członek Tymczasowej Krajowej Rady Rolników „S”, przewodniczący Komisji Interwencji i Praworządności „S” RI, od 1988 r. Tymczasowego Zarządu Wojewódzkiego Rady Rolników „S” Ziemia Kielecka, następnie Rady Wojewódzkiej „S” RI; w sierpniu 1988 r. współorganizator pomocy żywnościowej dla strajkujących górników w Jastrzębiu Zdrój. W latach 1988–1991 skarbnik prezydium Krajowej Rady RI „S”.

W 1989 r. działacz KO „S” Regionu Świętokrzyskiego, 1989–1991 poseł z list KO „S”. 1991–1993 poseł RP z listy PL; 1992–1993 w klubie parlamentarnym Konwencja Polska. 2007–2010 członek zarządu Stowarzyszenia „Klub Debata Decyzja Działanie”, 1990–2013 prezydent Świętokrzyskiej Fundacji Rozwoju Organizacji Gospodarczych Rolników. Od 1993 r. na emeryturze. 1981–1986 rozpracowywany przez Wydz. IV/VI KW MO/WUSW w Kielcach w ramach SOS krypt. Las, 1982–1984 przez Wydz. IV KW MO/WUSW w ramach SOR krypt. Gryzonie.

Odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2009), Krzyżem Wolności i Solidarności (2016).

Biogram opublikowany w: Encyklopedia „Solidarności”, Opozycja w PRL 1976–1989, t. III, Warszawa 2019, s. 262

W relacji udzielonej przed laty pracownikom IPN Tadeusz Kowalczyk opowiadał m.in. o tym, w jaki sposób został wybrany przewodniczącym Zarządu Wojewódzkiego „Solidarności” Rolników Indywidualnych Ziemi Kieleckiej:

„Pytano delegatów co sądzą o mojej kandydaturze. W trakcie dyskusji jeden z delegatów powiedział: »Tadek uczył moją córkę historii. Był jedynym nauczycielem, który mówił o Katyniu, że jest to sprawka ruskich. Ale to jest mało, on w dzienniku to napisał, zrobił specjalną lekcję!«. Ta wypowiedź spodobała się wszystkim najbardziej…”

Relacja Tadeusza Kowalczyka, Bieliny, 23, 29 sierpnia 2012 r. [w:] „Przeciw komunie”. Relacje działaczy NSZZ „Solidarność” i innych organizacji opozycyjnych regionu świętokrzyskiego (1980–1989), oprac. M. Grosicka, K. Polit, R. Śmietanka-Kruszelnicki, Kielce–Kraków 2014, s. 228–229.

do góry