Nawigacja

1943-1944. Niemiecki odwet na polskiej wsi

80. rocznica niemieckiej pacyfikacji Czerwiennego

17 listopada 2023 r. przedstawiciele Oddziału IPN w Krakowie uczcili pamięć czterech ofiar zabitych przez Niemców 80 lat temu w Czerwiennem (pow. nowotarski). Złożyli kwiaty na grobie w Miętustwie i pod pomnikiem na cmentarzu w miejscowości Ciche Górne.

17 listopada 1943 r. niemieccy żandarmi oraz funkcjonariusze gestapo, kontynuując akcje odwetowe wymierzone w partyzantów oraz współpracowników oddziału „Szaroty”, zjawili się na terenie Czerwiennego (wówczas określanego jako Międzyczerwienne). Celem było gospodarstwo współpracującej z podziemiem rodziny Mrugałów. Andrzej Mrugała był aktywnym członkiem siatki konspiracyjnej, a o jego kontaktach z „leśnymi”, którzy często odwiedzali zabudowania Mrugałów, wiedzieli też jego rodzice – Józef i Maria. Cała trójka została zatrzymana, wyprowadzona przed dom i zamordowana serią z pistoletu maszynowego. Zabudowania mieszkalne i gospodarcze obrabowano, a następnie obrzucono granatami.

Tego samego dnia inna grupa – dwaj żandarmi niemieccy Anton Arkulary i Bruno Holler oraz towarzyszący im „granatowi” policjanci natknęli się w pobliżu Czerwiennego na innego podkomendnego „Szaroty”, ukrywającego się Jana Łacka z Nowego Bystrego. Próbował on uciekać, jednak gdy zdał sobie sprawę, że to się nie uda, prawdopodobnie popełnił samobójstwo strzelając sobie w głowę.

Ciała czwórki Polaków zostały zakopane na rozkaz Niemców w ogrodzie Mrugałów. Dopiero w kwietniu 1945 r. nastąpiła ich ekshumacja. Jana Łacka pochowano na cmentarzu w miejscowości Nowe Bystre, a Mrugałowie spoczęli na cmentarzu w Miętustwie.

  • Grób ofiar na cmentarzu w Miętustwie. Fot. IPN
    Grób ofiar na cmentarzu w Miętustwie. Fot. IPN
  • Grób ofiar na cmentarzu w Miętustwie. Fot. IPN
    Grób ofiar na cmentarzu w Miętustwie. Fot. IPN
  • Pomnik na cmentarzu w miejscowości Ciche Górne. Fot. IPN
    Pomnik na cmentarzu w miejscowości Ciche Górne. Fot. IPN
do góry