Instytut Pamięci Narodowej Kraków. Otwarcie wystawy „Nekropolia polskich oficerów w Charkowie-Piatichatkach w fotografiach Andrzeja Świderskiego” - Aktualności -

– Ginęli dlatego, że byli polską elitą [...]. Mówimy o oficerach rezerwy, lekarzach, nauczycielach, wykładowcach akademickich, inżynierach, wynalazcach, przedsiębiorcach, którzy zostali zmobilizowani w 1939 roku do obrony ojczyzny, ujęci przez Sowietów i zamordowani strzałem w tył głowy. [...] W fotografiach autorstwa Andrzeja Świderskiego mamy uchwycony moment, w którym katyńskie doły śmierci przekształcają się w polską nekropolię. Ekshumacje z początku lat 90. miały istotne znaczenie dla dokumentowania anatomii sowieckiej zbrodni – powiedział w swoim wystąpieniu dyrektor Oddziału IPN w Krakowie dr hab. Filip Musiał.

Głos zabrała również autorka dr Monika Komaniecka-Łyp:

– W 2022 roku Andrzej Świderski przekazał swoje zdjęcia krakowskiemu Instytutowi Pamięci Narodowej. [...] W latach 90. był pracownikiem Energopolu działającego m.in. na terenie Związku Sowieckiego. Pracownicy firmy, w wolnym czasie, zaangażowali się w ratowanie polskich zabytków na Wschodzie. [...] Grupa 50 osób, w tym Andrzej Świderski, pojechała do Charkowa-Piatichatek. [...] W pewnym miejscu zauważyli, że ziemia ugina się pod ciężarem człowieka. Domyślili się, że jest to miejsce, gdzie pochowani są polscy oficerowie. Postawili obok brzozowy krzyż, złożyli kwiaty i zapalili świeczki – powiedziała Komaniecka-Łyp z krakowskiego IPN, współautorka wystawy razem z Dariuszem Gorajczykiem.

Wernisaż zakończyło odtworzenie fragmentu nagranej rozmowy z Andrzejem Świderskim.