E-Księgarnia
Święta państwowe i oficjalne uroczystości przez prawie pół wieku były istotnym narzędziem realizacji komunistycznego projektu społeczno-politycznego. Różnorodne święta, obchody rocznicowe i uroczystości branżowe służyły postulowanej „mobilizacji mas”, implementacji ideologii, a jednocześnie były, niekiedy skutecznymi, próbami legitymizacji władzy partii komunistycznej. Miały afirmować sukcesy rządzących, a nierzadko podsycać negatywne emocje społeczne, skierowane w stronę przeciwników państwa i ustroju.
O tych rytuałach, przebiegu uroczystości i zadaniach jakie z nimi wiązała partia, o tym, na ile były one wykonywane, a także – jak na podstawie przebiegu uroczystości można było odczytywać stan reżimu, będziemy rozmawiać na tej konferencji – powiedział podczas otwarcia dr Michał Wenklar, zastępca dyrektora krakowskiego IPN.
Podczas ostatniego konferencyjnego panelu 25 listopada mowa była m.in. o tym, kiedy wymyślono górniczą karczmę piwną, dlaczego milicjanci pisali wiersze, w którym dniu roku świętowali „utrwalacze władzy ludowej” i jakimi sukcesami mogła się pochwalić PRL-owska służba zdrowia. Wszystkie wystąpienia i dyskusje zarejestrowaliśmy i wkrótce udostępnimy na naszych stronach internetowych oraz w mediach społecznościowych.
Program konferencji
23 LISTOPADA 2023 r. (czwartek)
- 9.00-9.10 – otwarcie konferencji
► PANEL I, prowadzenie dr hab. Adam Dziuba (OIPN w Katowicach)
- 09.10-09.30 – prof. dr hab. Antoni Dudek (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego), Partia świętuje. Stałe i zmienne rytuały w funkcjonowaniu PZPR
- 09.30-09.50 – prof. dr hab. Marek Bankowicz (Uniwersytet Jagielloński), Komunizm jako religia polityczna
- 09.50-10.10 – dr Joanna Lubecka (OIPN w Krakowie/Uniwersytet Ignatianum), Rytuały w totalitaryzmach
- 10.10-10.30 – dr Maciej Korkuć (OIPN w Krakowie/Uniwersytet Ignatianum), „Każdemu słowu można nadać nową treść”. Wykorzystanie polskich symboli narodowych w propagandzie komunistycznej
- 10.30-11.00 – dyskusja
- 11.00-11.20 – przerwa
► PANEL II, prowadzenie dr Bogusław Tracz (OIPN w Katowicach)
- 11.20-11.40 – dr hab. Adam Dziuba (OIPN w Katowicach), Wielki Październik. Jubileuszowe obchody święta rewolucji: 1947 – 1957 – 1967 – 1977 – 1987
- 11.40-12.00 – prof. dr hab. Mirosław Golon (OIPN w Gdańsku/Uniwersytet Mikołaja Kopernika), Komunistyczne święta z rewolucyjnym i wojskowym rodowodem. Obchody rocznic tworzenia Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej z 23 lutego 1918 r. w Polsce po 1945 r.
- 12.00-12.20 – dr Tomasz Leszkowicz (Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej), Święto nierównego braterstwa broni. Obchody Dnia Armii Radzieckiej w Ludowym Wojsku Polskim
- 12.20-12.40 – dr Sebastian Drabik (badacz niezależny), „Urodziny PRL”. Obchody 22 Lipca w Polsce w latach 1944-1989 ze szczególnym uwzględnieniem roli PPR i PZPR
- 12.40-13.00 – dyskusja
- 13.00-14.00 – przerwa
► PANEL III, prowadzenie dr hab. Cecylia Kuta (OIPN w Krakowie/Uniwersytet Papieski Jana Pawła II)
- 14.00-14.20 – dr Paweł Libera (OIPN w Warszawie/Instytut Historii PAN), Urodziny Włodzimierza Lenina
- 14.20-14.40 – dr Bogusław Tracz (OIPN w Katowicach), 70. urodziny Józefa Stalina
- 14.40-15.00 – mgr Waldemar Tyszuk (OIPN w Białymstoku), Działania władz państwowych oraz reakcje społeczne na Białostocczyźnie w kontekście śmierci Stalina w 1953 r. jako przykład implementowania odgórnie „święta” incydentalnego
- 15.00-15.20 – dr Rafał Opulski (OIPN w Krakowie/Uniwersytet Papieski Jana Pawła II), Narodowe Święto Zwycięstwa i Wolności 9 Maja
- 15.20-15.40 – dr Paweł Sasanka (OIPN w Warszawie), Obchody rocznic i świąt państwowych w latach 1953-1958 jako barometr kryzysu w PRL
- 15.40-16.00 – dyskusja
24 LISTOPADA 2023 r. (piątek)
► PANEL IV, prowadzenie dr Michał Wenklar (OIPN w Krakowie/Uniwersytet Ignatianum)
- 09.00-09.20 – dr hab. Łucja Marek (OIPN w Krakowie), Święto „Trybuny Ludu”
- 09.20-09.40 – dr Robert Spałek (OIPN w Warszawie), Święto połączenia „bratnich partii”
- 09.40-10.00 – dr Marcin Markiewicz (OIPN w Białymstoku), Święto plonów – święto władzy. Centralne dożynki w Polsce ludowej
- 10.00-10.20 – mgr Karol Kordas (Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej), „Na to Chłopskie(?) Święto Ludowe”, czyli obchody Święta Ludowego w okresie PRL
- 10.20-10.40 – dyskusja
- 10.40-11.00 – przerwa
► PANEL V, prowadzenie dr Paweł Sasanka (OIPN w Warszawie)
- 11.00-11.20 – dr Konrad Rokicki (OIPN w Warszawie), Celebra świąt i rocznic komunistycznych w Warszawie. Planowanie, przebieg, autentyczność
- 11.20-11.40 – dr Joanna Mercik (Uniwersytet Śląski), Udział młodzieży szkolnej w oficjalnych obchodach świąt państwowych
- 11.40-12.00 – dr Piotr Grzelczak (OIPN w Poznaniu), Ludowy charakter powstania zdecydował o jego zwycięstwie”. Obchody rocznic powstania wielkopolskiego w PRL
- 12.00-12.20 – dr Bernard Linek (Instytut Śląski), Obchody powstańcze na Górze św. Anny (1955-1990). Założenia – komunikacja – przełomy
- 12.20-12.40 – dyskusja
- 12.40-13.00 – przerwa
► PANEL VI, prowadzenie dr Joanna Lubecka (OIPN w Krakowie/Uniwersytet Ignatianum)
- 13.00-13.20 – dr Artur Kuprianis i dr Ewelina Ślązak (OIPN w Łodzi), Kapelani wojskowi i ich udział w oficjalnych uroczystościach państwowych jako przykład legitymizacji władzy w powojennej Polsce. Zarys problematyki
- 13.20-13.40 – dr Marta Studenna-Skrukwa (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza), Polityczne rytuały, konsumpcyjne praktyki – święta państwowe i oficjalne uroczystości w PRL dekady Edwarda Gierka na przykładzie Poznania
- 13.40-14.00 – dr Marcin Jurek (OIPN w Poznaniu), Kreacja założycielska. Obchody rocznic powstania PPR w Poznaniu w latach 1945-1990
- 14.00-14.20 – dyskusja
- 14.20-15.00 – przerwa
► PANEL VII, prowadzenie dr Konrad Rokicki (OIPN w Warszawie)
- 15.00-15.20 – dr Edyta Chrobaczyńska-Plucińska (Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej), Święta państwowe i uroczystości okolicznościowe w propagandzie i polityce Krajowej Rady Kobiet Polskich (1966-1983)
- 15.20-15.40 – dr hab. Agnieszka Cieślikowa (Instytut Historii PAN), Święto lotnictwa w PRL czyli polityczny (air) show
- 15.40-16.00 – dr Dawid Keller (Koleje Śląskie), Dzień Kolejarza – święto w przeddzień „przewozów jesiennych”
- 16.00-16.20 – dr Beata Piecha-van Schagen (Górnośląski Park Etnograficzny), Dzień Górnika pod specjalnym nadzorem
- 16.20-16.40 – dyskusja
25 LISTOPADA 2023 r. (sobota)
► PANEL VIII, prowadzenie dr Rafał Opulski (OIPN w Krakowie/Uniwersytet Papieski Jana Pawła II)
- 09.00-09.20 – dr Konrad Paduszek (Akademia Sztuki Wojennej), Ceremonie i rytuały w aparacie represji Polski Ludowej. Obchody rocznic utworzenia „resortu bezpieczeństwa”
- 09.20-09.40 – dr Tomasz Czarnota (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej), Zadania komemoratywne i dokumentacyjne związane z obchodami jubileuszy „mieczy i tarcz” komunizmu w Polsce Ludowej
- 09.40-10.00 – dr Krzysztof Prętki (Uniwersytet Medyczny w Poznaniu), Dzień Pracownika Służby Zdrowia i jego obchody w Polsce w latach 1973-1989
- 10.00-10.20 – mgr Arkadiusz Gawroński (Uniwersytet w Białymstoku), Uroczystości XXX-lecia PRL w działalności propagandowej organizacji młodzieżowych na przykładzie województwa białostockiego
- 10.20-10.40 – dr hab. Zbigniew Bereszyński (badacz niezależny), Działania prewencyjne SB i MO w województwie opolskim przed świętem 1 Maja w latach 1982-1988
- 10.40-11.00 – dyskusja, podsumowanie i zakończenie konferencji
Konferencja odbywa się w ramach Centralnego Projektu Badawczego IPN „Ruch komunistyczny i aparat władzy 1917-1990”. Jej organizatorami są oddziały IPN w Katowicach i Krakowie.
Sekretarze konferencji:
dr Rafał Opulski, e-mail: rafal.opulski@ipn.gov.pl
dr Bogusław Tracz, e-mail: boguslaw.tracz@ipn.gov.pl