E-Księgarnia
„Zemsta za Niepodległość! Ziemianie – ofiary dwóch agresorów” to nowy projekt edukacyjny IPN, współorganizowany z Polskim Towarzystwem Ziemiańskim Oddział Kraków, Fundacją im. Zofii i Jana Włodków oraz Biblioteką Raczyńskich w Poznaniu, we współpracy Kuratorium Oświaty w Krakowie.
Zgłoszenia za pośrednictwem poczty elektronicznej przyjmuje do 10 stycznia 2020 r. koordynator – dr Marcin Chorązki, e-mail: marcin.chorazki@ipn.gov.pl, tel. 12 211 70 26.
11 października 2019 r. w Centrum Edukacyjnym „Przystanek Historia” IPN w Krakowie odbyła się konferencja otwierająca projekt. Gości przywitali zastępca dyrektora oddziału Instytutu Cecylia Radoń oraz Rafał Slaski, prezes Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego Oddział w Krakowie. Odczytano list dyrektora krakowskiego IPN dr. hab. Filipa Musiała, który napisał m.in.: „[Ziemiaństwo] Ta, zapomniana elita, ukształtowana w drugiej połowie XIX wieku, która odgrywała kluczową rolę w odzyskaniu niepodległości po 123 latach zaborów, a później w budowie suwerennej, niepodległej II Rzeczypospolitej, przez komunistów została skazana na pauperyzację i zagładę. Przypominanie jej wkładu w życie suwerennego państwa, ofiary ponoszonej w imię wolności naszej wspólnoty jest nie tylko szansą na upowszechnienie jej historii, ale także daje nadzieję na przywrócenie ziemiańskiego systemu wartości, który przed przywilejami obywatelskimi widział obowiązki i powinności wobec Ojczyzny, a nad prawa jednostki stawiał dobro narodowej wspólnoty”.
Wykład inauguracyjny wygłosił prof. Marian Wolski (PTZ Oddział Kraków i UPJPII w Krakowie), przybliżając słuchaczom definicję ziemiaństwa oraz etos tej grupy społecznej. Następnie odbyła się dyskusja z udziałem dr Agnieszki Łuczak (Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu), prof. Jerzego Gapysa (Uniwersytet im. Jana Kochanowskiego w Kielcach) oraz prof. Mariusza Wołosa (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie). Historycy poruszyli różne aspekty niemieckiej i sowieckiej polityki wobec elit społecznych, ukazując przyczyny oraz skutki wymordowania nie mniej niż 67 tys. przedstawicieli polskiej inteligencji w ramach operacji Tannenberg i akcji AB, a także tzw. operacji katyńskiej. Jak zauważył prof. Wołos, nastąpił swoisty „koniec cywilizacji”, a ziemie polskie pod obiema okupacjami spłynęły krwią.
Projekt „Zemsta za Niepodległość! Ziemianie – ofiary dwóch agresorów” to cykl wykładów, warsztatów oraz konkurs poświęconych ziemianom, którzy stanęli do walki o wolną Polskę i w jej obronie, a w konsekwencji, w trakcie pierwszych dwóch lat wojny, znaleźli się na listach ofiar zbrodni niemieckich i sowieckich. Pragniemy, by uczestnicy projektu odkryli nieznane fakty i osoby – ziemian, ofiary III Rzeszy i Związku Sowieckiego.
Kontynuujemy wcześniejsze przedsięwzięcia IPN, współorganizowane od 2014 r. z PTZ Oddział Kraków, skupiające się na dziejach ziemiaństwa. Dotychczas uczestnicy projektów edukacyjnych koncentrowali swe badania na etosie ziemiaństwa, udziale przedstawicieli tej warstwy społecznej w walkach o odzyskanie niepodległości oraz w obronie Polski w trakcie II wojny światowej, a także na polityce komunistycznych władz wobec przedwojennych polskich elit.
Projekt ma charakter ogólnopolski i jest współorganizowany przez poszczególne Oddziały IPN, Polskie Towarzystwo Ziemiańskie (Zarząd Główny i Oddziały), Fundację im. Zofii i Jana Włodków w Krakowie oraz Bibliotekę Raczyńskich w Poznaniu.