Nawigacja

Konferencje naukowe

Konferencja „Semantyka historyczna: narzędzie opisu historii czy narzędzie polityki?” – Kraków, 20 listopada 2015

W ramach krakowskich obchodów 15-lecia Instytutu Pamięci Narodowej Oddział Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie oraz Wydział Pedagogiczny – Instytut Politologii Akademii Ignatianum w Krakowie zapraszają na konferencję „Semantyka historyczna: narzędzie opisu historii czy narzędzie polityki?”

Prelegenci, zaproszeni na konferencję dotyczącą semantyki historycznej, oprócz ukazania zmian zachodzących w sposobie narracji historycznej, jej ewolucji, omówią również przykłady nadużywania pojęć, koniunkturalnej interpretacji. W referatach zostaną przedstawione m.in. pojęcia „imperium” i „narodu”, „wyzwolenia Niemiec w 1945 r.”, ale również tworzenie „nowego języka”, dla potrzeb propagandowych, zarówno przez nazistów, jak i komunistów. Poruszone zostaną również problemy obecności we współczesnym języku pojęć propagandowych, takich jak „wyzwolenie Polski w 1945”, „polskie obozy”, „repatriacja”. Przedstawiciel Ministerstwa Spraw Zagranicznych zapozna uczestników z działalnością MSZ, mającą przeciwdziałać nadużyciom semantycznym wobec Polski i chronić jej dobre imię.

W narracji historycznej słowo, pojęcie odgrywa zasadniczą rolę. To, co zostaje nam po wydarzeniach z przeszłości, to właśnie opowieść spisana przez historyka, kronikarza, dziejopisa… „Skoro nie można przypomnieć sobie wszystkiego, nie można też wszystkiego opowiedzieć” (P. Ricoeur). Historyk skazany jest z natury swojej profesji na wybór. Innego wyboru dokona naoczny świadek wydarzeń, innego historyk opisujący post factum, inne wydarzenia za ważne uzna liberał, a inne konserwatysta, inaczej historię piszą zwycięzcy, a inaczej przegrani.

Zmiany w narracji historycznej mogą odbywać się na różnych poziomach i etapach. W trakcie spisywania wydarzeń wpływ na treść będzie miał autor, z czasem jego dzieło może być przepisywane, uzupełniane, a nawet zmieniane. Często nie widzimy w tym nic złego. Problemy pojawiają się w momencie, gdy zmiany dokonywane w narracji historycznej, w nadawaniu pojęciom nowego sensu czynione są przez polityków, którzy poprzez manipulację słowami i narracją historyczną próbują realizować swoje (narodów, państw) partykularne interesy.

Nie przez przypadek w różnych językach istnieją idiomy przedstawiające słowo jako narzędzie walki. Mówimy: wojna na słowa, słowo jak sztylet, słowo jak brzytwa, słowa kaleczą itd. W dyspucie międzynarodowej dotyczącej historii nie chodzi tylko o różnicę zdań, ale również o narzucenie własnej interpretacji słowom i pojęciom. Jesteśmy w stanie zrozumieć konieczność takiego międzynarodowego PR, co więcej również oczekiwalibyśmy od własnych rządów, aby taki PR prowadziły. Pozostaje pytanie, gdzie jest granica wykorzystania historii w polityce wewnętrznej i przede wszystkim międzynarodowej?

20 listopada 2015, Akademia Ignatianum w Krakowie, ul. Kopernika 26, Mała Aula  sala 412, IV piętro.

Otwarcie konferencji: godz. 10.00

PANEL TEORETYCZNY godz. 10.15-11.35

  • dr Joanna Lubecka (IPN, Akademia Ignatianum), „Historia będzie dla mnie łaskawa…” – Rozwój i instrumentalizacja narracji historycznej 
  • prof. dr hab. Andrzej Nowak (PAN), Imperium i naród – nadużycia i zmiany
    prof. dr hab. Bożena Sieradzka-Baziur (PAN, Akademia Ignatianum), Semantyka historyczna – ujęcie językoznawcze
    prof. dr hab. Włodzimierz Marciniak (Akademia Ignatianum), Od semantyki politycznej do semantyki historycznej (na podstawie rosyjskich tekstów naukowych i politycznych)

11.35–12.00 Przerwa kawowa

PANEL „EXEMPLUM I”

  • dr Maciej Korkuć (IPN, Akademia Ignatianum), „Nadacie słowom nową treść”. Wokół aktualności formuł propagandowych PRL w dzisiejszym języku historii
  • dr hab. Bogdan Musiał, 8 maja 1945, dzień „wyzwolenia Niemiec” – meandry niemieckiej polityki historycznej
    dr Krzysztof Grzegorzewski (Uniwersytet Łódzki), Retoryka nazistowskiej władzy w propagandzie „Nowego Kuriera Warszawskiego”

13.00–13.20 przerwa kawowa

PANEL „EXEMPLUM II”

  • dr Krzysztof Strzałka (MSZ, UJ), Ochrona dobrego imienia Polski przed semantycznymi nadużyciami za granicą – działania i projekty MSZ
  • Agnieszka Wieszaczewska (Uniwersytet Wrocławski), Antropologiczny portret Tajnego Współpracownika – na podstawie analizy dokumentów TW (interpretacja antropologiczna, związaną z warstwą językową wypowiedzi, sposobem użycia różnorodnych strategii retorycznych)
  • Sebastian Drabik (IPN Kraków), Nowomowa na przykładzie PZPR
do góry