Instytut Pamięci Narodowej „Paszporty Paragwaju”. Pokazy filmu o polskich dyplomatach ratujących Żydów – Kraków, Kielce, Małopolska - Aktualności -

Sfinansowany przez IPN film w reżyserii Roberta Kaczmarka opowiada o mało znanej operacji z czasów wojny. W latach 1942-1943 w poselstwie RP w Bernie funkcjonowała nieformalna grupa złożona z polskich dyplomatów oraz członków organizacji żydowskich. Wspólnie działali na rzecz uzyskiwania paszportów państw Ameryki Południowej. Fałszywe dokumenty trafiały do Żydów w okupowanej Europie, którzy dzięki nim uniknęli w większości wywózek do niemieckich obozów zagłady. Posiadacze tych paszportów trafiali do obozów dla internowanych w Niemczech (Tittmoning, Liebenau, Bölsenberg) oraz do okupowanej Francji (Vittel). Część z nich doczekała końca wojny. Rodziny wielu ocalonych dopiero dziś dowiadują się, komu tak naprawdę zawdzięczają życie.

Do grupy działającej przy polskim poselstwie w Bernie należeli: Aleksander Ładoś – od kwietnia 1940 r. poseł pełnomocny w Bernie; jego współpracownik Konstanty Rokicki – konsul w Bernie; Stefan Jan Ryniewicz – sekretarz i kierownik Wydziału Konsularnego w Bernie; Juliusz Kühl – sekretarz poselstwa. Ze strony organizacji żydowskich ogromną rolę odegrali: Adolf H. Silberschein – działacz syjonistyczny, poseł na Sejm RP oraz Chaim Eiss – rabin, działacz Agudat Israel.

Harmonogram seansów filmowych

• Miechów, 15 marca, godz. 12.30, kino „Gryf”. Pokaz filmu był jednym z punktów uroczystości w 76. rocznicę egzekucji w Siedliskach koło Miechowa, dokonanej przez niemiecką żandarmerię na rodzinie Baranków i ukrywających się u nich żydowskich mieszkańcach Miechowa – rodzinie Goldfingerów. Po mszy świętej w kościele św. Barbary, zebrani przeszli na cmentarz parafialny. W imieniu krakowskiego Oddziału IPN wiązankę kwiatów na grobach ofiar złożył dr Marcin Chorązki.

• Nowy Targ, 18 marca, godz. 10.00 i 11.30, Zespół Szkół Technicznych i Placówek im. Stanisława Staszica w Nowym Targu, ul. Wojska Polskiego 9.

• Olkusz, 19 marca, godz. 10.00, Miejski Ośrodek Kultury.
• Wadowice, 21 marca, godz. 17.00, Wadowicka Biblioteka Publiczna, ul. Legionów 1.
• Wieliczka, 21 marca, godz. 17.00, Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna, pl. Skulimowskiego 3.
• Powiat tarnowski, 22 marca, godz. 10.00: Zespół Szkół Licealnych i Technicznych w Wojniczu, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Ciężkowicach, Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych w Gromniku, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Radłowie, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Ryglicach, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Żabnie, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych w Zakliczynie, Liceum Ogólnokształcące w Tuchowie.

• Nowy Sącz, 25 marca, godz. 10.30, Muzeum Okręgowe w Nowym Sączu, ul. Lwowska 3. Prelekcję historyczną wygłosił dr Marcin Chorązki z krakowskiego IPN.

 

• KIELCE, 26 marca, godz. 17.00, Centrum Edukacyjne IPN „Przystanek Historia”, ul. Warszawska 5. Po projekcji odbyła się dyskusja z udziałem historyków: dr Alicji Gontarek, dr Edyty Majcher-Ociesy i dr. Tomasza Domańskiego.

• KRAKÓW, 26 marca, godz. 10.00, Centrum Edukacyjne „Przystanek Historia” IPN, ul. Dunajewskiego 8. Projekcji towarzyszył wykład Romana Gieronia z Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Krakowie, zatytułowany „Pomoc dla ludności żydowskiej w okupowanej Małopolsce, w latach II wojny światowej”.

• Tuchów, 26 marca, godz. 11.15, Dom Kultury w Tuchowie, ul. Chopina 10.
• Jabłonka, 27 marca, godz. 11.35, Zespół Szkół im. Bohaterów Westerplatte w Jabłonce, ul. Podhalańska 3.