E-KsięgarniaDokumenty, które publikujemy przedstawiają przebieg obchodów kolejnych rocznic odzyskania niepodległości, organizowanych przez NSZZ „Solidarność” oraz Niezależne Zrzeszenie Studentów Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach, w latach 1981–1989.
Polacy masowo i dobrowolnie uczestniczyli w latach 1980–1981 w obchodach Święta Niepodległości. W Kielcach uroczystości w 1981 r. zorganizowały Niezależne Zrzeszenie Studentów i NSZZ „Solidarność”. W programie znalazły się: sesja popularnonaukowa wraz z programem artystycznym, uroczysta msza św. w katedrze, apel poległych i złożenie kwiatów na Cmentarzu Wojskowym oraz studencka sesja naukowa. Uczestnicy tych uroczystości przyjęli rezolucję, w której domagali się ustanowienia Święta 11 Listopada oficjalnym świętem narodowym.
„Domagamy się spowodowania przywrócenia prawdy historycznej o tych czasach – czasach zrzucenia jarzma przez naród polski – a przede wszystkim prawdy rzetelnej i pełnej wiedzy o Józefie Piłsudskim – człowieku, który stał się symbolem polskiego zbrojnego Czynu Niepodległościowego. (…) Uważamy również za słuszne przywrócenie Godłu Polskiemu korony – jako symbolu Odzyskania Niepodległości” – z rezolucji podjętej przez uczestników obchodów Święta Niepodległości w Kielcach w 1981 r.
Uczestnicząc wówczas w publicznych uroczystościach, Polacy wyrażali nadzieje na dalsze, po Sierpniu 1980 r., zmiany. Wpływał na to niewątpliwie powszechny entuzjazm, który był wynikiem powstałego po legalizacji niezależnych związków zawodowych poczucia zwycięstwa nad władzą.
Mimo iż tradycyjne świętowanie trwało tylko rok, znacząco podniosło świadomość polityczną i historyczną społeczeństwa. Nawet po wprowadzeniu stanu wojennego sytuacja nie wróciła już do poprzedniego stanu. 11 listopada na terenie całego kraju odbyły się obchody Święta Niepodległości, w Warszawie doszło do ulicznej demonstracji. W katedrze kieleckiej została odprawiona uroczysta msza św., a o liczny udział w niej apelowano w kolportowanych na terenie miasta ulotkach opatrzonych odznaką legionową i portretem Piłsudskiego.
Nieoficjalne obchody święta 11 Listopada były organizowane przez środowiska opozycyjne do końca lat osiemdziesiątych. W 1988 r. w Kielcach rozpoczęły się one od uroczystości na Cmentarzu Wojskowym – odmówiono modlitwę, składane były kwiaty i zapalane znicze. Dalszy ciąg obchodów stanowiła msza św. odprawiona w katedrze, w trakcie której z programem patriotycznym wystąpił zespół Duszpasterstwa Ludzi Pracy.
Ukazujący się w drugim obiegu dwutygodnik „Ulotka Świętokrzyska” przybliża atmosferę ówczesnych wydarzeń: „(…) homilię głosi ks. Daniel Olszewski. W jej zakończeniu kapłan mówi o pełnym moralnym i religijnym prawie Polaków do pełnej Niepodległości. Tu homilia przerwana jest oklaskami. Nastrój jest podniosły i uroczysty. Po mszy większość uczestników gromadzi się pod krzyżem ks. Popiełuszki. To stąd ruszy kilkunastoosobowa grupa młodych ludzi z transparentami domagającymi się Niepodległości”.
15 lutego 1989 r., po ponad 40 latach od usunięcia święta 11 Listopada z polskich kalendarzy, sejm PRL przywrócił je oficjalnie pod nazwą Narodowe Święto Niepodległości.