Nawigacja

Aktualności

XIII Rajd Szlakami Żołnierzy Wyklętych mjr. Józefa Kurasia „Orła”, „Ognia” w Beskidzie Makowskim

Od 5 do 7 października 2018 r. trwał XIII Rajd Szlakami Żołnierzy Wyklętych mjr. Józefa Kurasia „Orła”, „Ognia”. Jego głównymi organizatorami były: Oddział IPN w Krakowie, Podhalańska Grupa Rekonstrukcji Historycznej Zgrupowania Partyzanckiego „Błyskawica”, Stowarzyszenie Odra-Niemen oraz Fundacja „Pamięć i Wolność” w Waksmundzie.

W rajdzie wzięło udział 10 zespołów reprezentujących szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne, m.in. spod Wejherowa, Tarnowa, Olkusza czy też Ludźmierza i Waksmundu oraz Krakowa. Młodzież poznawała dzieje niepodległościowego podziemia zbrojnego z lat 1944-1955 na terenie Podhala i okolic, pokonując 35-kilometrową trasę w Beskidzie Makowskim. Rajdowe bazy znajdowały się w szkołach podstawowych w Bogdanówce i Skomielnej Czarnej. Plutony nosiły nazwy zaczerpnięte od pseudonimów żołnierzy Zgrupowania Partyzanckiego „Błyskawica”, Grupy Operacyjnej AK „Błyskawica” i Grupy Operacyjnej AK „Wolność”.

Pierwszego dnia trasa wiodła szlakiem z Makowa Podhalańskiego do Bogdanówki. Po drodze uczestnicy współzawodnictwa zlokalizowali siedzibę gestapo w Willi Marysin, miejsca upamiętniające egzekucję mieszkańców Zagórza na cmentarzu oraz Makowskiej Górze, przedarli się przez niemieckie patrole, a także odwiedzili miejsce ostatniej walki I Batalionu OP AK „Surowiec” oraz dawne bazy partyzantów. Po żmudnym marszu dotarli do sztabu rozmieszczonego na terenie Bogdanówki, gdzie zostali sprawdzeni pod względem kontrwywiadowczym przez zakonspirowanych żołnierzy podziemia niepodległościowego, którzy przejęli posterunek MO.

Najważniejszym celem pierwszego dnia rajdu było przekazanie wiedzy o losach żołnierzy AK i Batalionów Chłopskich, działających na tym terenie na przełomie 1944 i 1945 r. oraz ich sytuacji w momencie przejęcia władzy przez Sowietów.

Następnego dnia od rana rozpoczęło się wysyłanie plutonów na trasę, która została opracowana na podstawie ustaleń historyków zajmujących się działaniami Zgrupowania Partyzanckiego „Błyskawica”, OP AK „Wolność”, OP AK Błyskawica i OP „Zorza” Jana Sałapatka „Orła”. Spacer uczniów po szlakach Beskidu Makowskiego prowadził w kierunku Parszywej Góry, a następnie Gronia, gdzie znajdują się Sanktuarium Czynu Zbrojnego 12 pp AK, oraz bazy oddziałów niepodległościowych.

Potem uczestnicy rajdu udali się w kierunku Koskowej Góry. Na tej trasie byli stopniowo wprowadzani w grę operacyjną Urzędu Bezpieczeństwa. Zaskakującym punktem dla drużyny była obława niedaleko kapliczki na Koskowej Górze, którą prowadził oddział UB z Makowa. W pozorowaną grę operacyjną UB dało się wciągnąć sześć z dziesięciu zespołów. Dzień zakończył się koncertem Pawła Piekarczyka i wspólnym śpiewaniem partyzanckich piosenek przy ognisku.

Scenariusz rajdu został przygotowany przez pracowników Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Krakowie, a wszystkie punkty na trasie zostały obstawione przez pracowników Instytutu, wolontariuszy i rekonstruktorów z PGRH „Błyskawica”, ŚZŻAK w Olkuszu, GRH „Żandarmeria” i Sekcji Młodzieżowej ŚZŻAK Nowy Targ. Końcowe zwycięstwo odniosła ekipa złożona z uczniów IV Liceum Ogólnokształcącego w Olkuszu. Drugie miejsce zajęli uczniowie Szkoły Podstawowej w Waksmundzie, a trzecie drużyna Szkoły Podstawowej w Pobierowie.

Przed rozdaniem nagród wszyscy udali się na mszę św. w kaplicy w Bogdanówce, po której członkowie grup odtworzeniowych zaprezentowali rekonstrukcję historyczną. Pasjonaci historii przedstawili publiczności, która zasiadła na zboczu polany, bezkrwawe spotkanie partyzantów „Ognia” z patrolującym Bogdanówkę oddziałem KBW. To rzadko opisywany w literaturze epizod z dziejów partyzantów.

Gośćmi honorowymi rajdowego finału byli Zuzanna Kurtyka, prezes Stowarzyszenia Rodzin Katyń 2010 oraz Wojciech Paliwoda, syn ppłk. Zbigniewa Paliwody „Jura”.

do góry